Pisząc o małej i dużej motoryce, nie sposób nie wspomnieć o grafomotoryce, określanej również mianem lokomocji małej. Grafomotoryka jest sprawnością manualną dłoni i palców, co umożliwia pisanie i rysowanie. Wymaga odpowiedniego przygotowania motorycznego, wśród którego znajduje się sprawność manualna, umiejętność naśladowania ruchów, koordynacja ruchowo-wzrokowa, percepcja wzrokowa, umiejętność wykonywania sekwencyjnych i precyzyjnych ruchów.
Rozwój grafomotoryki trwa długo, a swój początek ma około 2. roku życia dziecka. Początkowo rysunki malucha są raczej nierozpoznawalne. Zazwyczaj widnieją na nich linie, kropki, figury geometryczne przypominające koła. W wieku 4 lat dziecko tworzy uproszczone kolorowe rysunki, nie potrafi jeszcze zaplanować tego, co chce namalować.
U 6-latka widać już szczegóły obrazka, dziecko rysuje na konkretny temat. W podobny sposób co rysowanie zaczyna się nauka pisania – od prób i błędów, nieudolnych znaków, które z czasem zaczynają przypominać litery. Również chwyt dziecka zmienia się z czasem:
1-2 rok życia – chwyt cylindryczny,
2-3 rok życia – chwyt palczasty,
3,5-4 rok życia – chwyt zmodyfikowany trójpalcowy (trójpunktowy),
4,5-7 rok życia – chwyt trójpalcowy.
Na co zwrócić uwagę?
Mniej więcej u dzieci pięcio-sześcioletnich nauczyciele wychowania przedszkolnego, a także rodzice mogą zaobserwować pewne różnice indywidualne. Na pierwszy rzut oka widać, że niektóre rysunki są ubogie, schematyczne, a inne bardzo bogate w szczegóły, starannie pokolorowane. Szlaczki, litery i cyfry mogą być kanciaste i napisane niestarannie. Czasami nie mieszczą się w liniaturze, a czasami są bardzo ładne i odznaczają się dużą precyzją i dokładnością. Te różnice zależą od wielu czynników – ogólnego rozwoju dziecka, doświadczeń w rysowaniu, ogólnej sprawności ruchowej, rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych, ale także od tego, czy maluch nie ma na przykład wady wzroku. Warto pamiętać, że od samego początku powinniśmy wyrabiać u dziecka kierunek pisania od lewej do prawej strony. To ważne. Zwróć uwagę na to, że w przyszłości w tym samym kierunku dziecko będzie nie tylko pisać, ale i czytać. Dziecko uczy się w ten sposób organizować ruch od lewej strony do prawej oraz kontrolować, naśladować i planować ruch ręki, co wymaga dużej ilości ćwiczeń oraz powtórzeń.
